Page 7 - BANKNOTES ALBUM

παραλλαγές και εκδοχές των σχεδίων τους δεν περιο- της κατοχής της μισής Ασίας. Μια αντίστοιχη περίπτω-
ρίστηκαν στην εξύμνηση του ηγέτη Αδόλφου Χίτλερ. ση είναι αυτή των χαρτονομισμάτων που εξέδωσαν οι
Υπήρξαν χαρτονομίσματα με την εικόνα του, όμως στη Σύμμαχοι σε αποικίες όπως η Βιρμανία, οι Φιλιππίνες
συλλογή που ακολουθεί ο αναγνώστης θα απολαύσει και η Μαντζουρία, καθώς και η Βόρεια Αφρική, το Μα-
πολύ πιο ενδιαφέροντα και σπάνια κομμάτια. ρόκο και η Λιβύη, και αργότερα, τα πρώτα μεταπολεμι-
κά χρόνια, στις χώρες που ανακατέλαβαν από το Τρίτο
Μεταξύ αυτών είναι το λεγόμενο «Πιστοποιημένο κου- Ράιχ στην Ευρώπη, όπως η Πολωνία, η Ουγγαρία και η
πόνι. Χειμερινή βοήθεια», του 1940, ένα ειδικό χαρ- Τσεχοσλοβακία, οι οποίες πέρασαν από τους Ναζί στα
τονόμισμα που εκδιδόταν από το γερμανικό δημόσιο χέρια των Σοβιετικών, αλλά και η Ελλάδα, το Βέλγιο και
ταμείο αντικαθιστώντας το νόμισμα της κάθε κατεχό- η Γαλλία, μεταξύ άλλων, που πέρασαν στα χέρια των
μενης χώρας, μέχρις ότου η κυβέρνηση-μαριονέτα των ΗΠΑ και της Μεγάλης Βρετανίας. Ήταν ένα σύντομο
Ναζί να δημιουργήσει νέους τρόπους τραπεζικών πλη- χρονικό διάστημα με ένα πλήθος μεθόδων πληρωμής
ρωμών. Ο στόχος ήταν να δημιουργηθεί σταδιακά ένα και συναλλαγών που δεν είχε επαναληφθεί ποτέ ξανά
νομισματικό σύστημα συναλλαγών με τις κατεχόμενες σε ολόκληρη την ιστορία.
χώρες εμφανώς ευνοϊκό για τη Γερμανία. Πρόκειται για
ένα χαρτονόμισμα που προηγείται όλων των νέων εδό- Λόγω των συνθηκών του πολέμου, τα χαρτονομίσματα
σεων των κεντρικών τραπεζών των περιοχών που είχαν που εκδίδονταν από τις κεντρικές τράπεζες της κάθε
υποταχτεί στον ναζισμό, όπως η Πολωνία, η Τσεχοσλο- χώρας και που προστατεύονταν από τις κατεχόμενες
βακία, η Ολλανδία, η Κροατία, η Σερβία, η Ελλάδα, η χώρες του Άξονα και έπειτα από τις Συμμαχικές Δυ-
βρετανική νήσος Τζέρσεϊ, η Τυνησία και το τμήμα της νάμεις, συνενώθηκαν με μια άλλη εξαιρετική συλλογή
Γαλλίας που διοικούσε η φιλοναζιστική κυβέρνηση του κουπονιών, που σε ορισμένες περιπτώσεις είχαν νομι-
Βισί με επικεφαλής τον στρατάρχη Πετέν. σματική χρήση, όπως τα στρατιωτικά κουπόνια που
χρησιμοποιούσαν οι ΗΠΑ στην Ευρώπη ή οι Ναζί σε
ορισμένες περιοχές.

Στην πραγματικότητα, η ιδεολογικοποίηση και η
χρήση των χαρτονομισμάτων και των κουπονιών
έφτασαν σε αδιανόητα μέχρι τότε όρια πολυπλοκό-
τητας: μια αποκαλυπτική περίπτωση ήταν τα κουπό-
νια-χαρτονομίσματα στα στρατόπεδα συγκέντρωσης.
Χρησιμοποιήθηκαν κατά τη διάρκεια του πολέμου
και ήταν ένας από τους πιο σημαντικούς και σκλη-
ρούς τρόπους πληρωμής λόγω των επιπτώσεών
τους. Στα κουπόνια του στρατοπέδου συγκέντρωσης
του Οράνιενμπουργκ-Ζακσενχάουζεν, που ήταν τα
"Πιστοποιημένο κουπόνι. Χειμερινή βοήθεια", του 1940
πρώτα του είδους, υπερισχύουν εικόνες στρατιωτών
και συρματοπλεγμάτων. Αντιθέτως, στο στρατόπε-
δο-πρότυπο του Τερεζίενσταντ, τα κουπόνια απε-
Τα κομμάτια που περιλαμβάνονται στην παρούσα κονίζουν στη μια όψη το άστρο του Δαβίδ και στην
συλλογή είχαν ολιγάριθμες σειρές και περιορισμένη άλλη τη μορφή του Μωϋσή να κρατά την πλάκα με
χρονική διάρκεια, καθώς εξαφανίζονταν σταδιακά από τις δέκα εντολές: ήταν ένα τέχνασμα του αξιωματι-
την κυκλοφορία λίγο μετά την κατάρρευση του Τρίτου κού των Ες-Ες και πρωτεργάτη της Τελικής Λύσης,
Ράιχ. Μια παρόμοια περίπτωση είναι αυτή των χαρτο- Ράινχαρτ Χέιντριχ, για να παραπλανήσει τον κόσμο
νομισμάτων που εξέδιδε η Ιαπωνία στη Μαντζουρία, σχετικά με την πραγματική κατάσταση των Εβραίων
στο Πεκίνο, τη Μογγολία, τη Βιρμανία, τη Μαλαισία, τις κάτω από τον γερμανικό ζυγό. Με αυτό τον τρόπο,
Φιλιππίνες, την Ταιβάν και την Κορέα, τα οποία κατα- στήθηκε μια προπαγανδιστική εκστρατεία που επι-
δεικνύουν τους ισχυρούς ιαπωνικούς μηχανισμούς και χείρησε να περάσει προς τα έξω μια εικόνα φαινο-
την απίστευτη επέκταση της σύντομης αλλά ισχυρής μενικής κανονικότητας σε σύγκριση με τον πλήρη

6 | H ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ Β΄ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΑ ΧΑΡΤΟΝΟΜΙΣΜΑΤΑ ΚΑΙ ΤΑ ΓΡΑΜΜΑΤΟΣΗΜΑ | ΧΑΡΤΟΝΟΜΙΣΜΑΤΑ